Święta na Podhalu Tradycja świąt górali z Podhala

Tradycje świąt górali z Podhala.

W każdym zakątku Polski ludzie posiadają własne, unikalne tradycje związane ze świętami Bożegonarodzenia. Nie inaczej jest na Podhalu, gdzie przekazywane są one z pokolenia na pokolenie i stanowią bardzo ważny element okresu świątecznego.

Jak mawiał Jan Paweł II, który często odwiedzał Podhale: „Górale to jedyne w swoim rodzaju społeczeństwo, które nosi w sobie znamiona wielkiej polskiej tradycji, tak wielkiej, że trzeba ażeby ona trwała nadal, ażeby żaden obyczaj, żaden styl i moda współczesności tej wielkiej podhalańskiej tradycji nie zniszczyły i nie wyparły.”

Przygotowania do świąt.

Boże Narodzenie poprzedza okres adwentu, w którym to obowiązują określone zasady odnośnie spożywanych dań. Dawniej ściśle przestrzegane, obecnie są traktowane z lekkim przymrużeniem oka. Według tradycji w okresie tym powinno się unikać jedzenia mięsa i tłuszczy, a do potraw używać tylko mleka. Spożywanie alkoholu, w tym okrasie jest również surowo zabronione.

Wigilia.

Post, który rozpoczął się w okresie adwentu, kończony jest podczas uroczystej wigilijnej wieczerzy. Do kolacji zasiada się, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazda, według tradycji gazda wnosił do izby snop siana, który stawiał obok stołu. Po święcie Trzech Króli młócono go, a uzyskane ziarno służyło do pierwszego wysiewu.

Przed rozpoczęciem wieczerzy gazda jako gospodarz domu bierze opłatek i rozpoczyna składanie życzeń, dzieląc się nim z całą rodziną. Po życzeniach wszyscy zasiadają do wspólnej kolacji. Na wigilijnym stole powinno znaleźć się dwanaście dań, a pod obrusem pachnące sianko, symbolizujące narodziny Jezusa w Betlejem. Nie powinno także, zabraknąć wolnego nakrycia, które dawniej stawiano, aby „bida się najadła i dała spokój”, a obecnie jest ono przygotowane dla niespodziewanego gościa.

Świąteczne tradycje nie omijają również domowych zwierząt. Resztki potraw po wieczerzy składa się do jednego garnka i zanosi zwierzętom, również sianko, które znajduje się pod obrusem dodaje się do codziennej paszy bydła, "co by zdrowo się chowało."

Przed północą wszyscy domownicy udają się do kościoła na pasterkę, gdzie śpiewane są góralskie kolędy.

25 i 26 Grudzień.

Boże Narodzenie to dzień poświęcony dla rodziny, w którym nie odwiedza się nikogo i należy powstrzymać się od jakichkolwiek prac domowych.

Drugi dzień Świąt czyli Świętego Szczepana, to czas wzajemnych odwiedzin i wspólnego śpiewania kolęd. Od tego dania, do Trzech Króli, rozpoczyna się również kolędowanie, w którym najczęściej przebrane dzieci chodzą po domach i śpiewają dla ich mieszkańców.